Mình chắc chẳng phải người duy nhất có cảm giác cần “quyết tâm cải tổ” bản thân mỗi lẫn năm mới tết đến. Cảm giác vừa phấn khích vừa mệt ngang khi thấy một danh sách dài những “mục tiêu quyết tâm thực hiện” vào năm sau luôn là một phần trong khoảng thời gian cuối năm cũ - đầu năm mới của mình.

Nhưng thường thì, chẳng năm nào làm được mấy 😂.

Ví như:

• "Tập yoga 6 buổi/tuần" (thực tế: được 2 tuần đầu năm rồi... nghỉ)

• "Thiền 1 tiếng mỗi ngày" (thực tế: sáng thì được 15 phút, sáng thì ngồi xuống là... ngủ gật, sáng thì ngủ luôn cho nó sướng!)

• "Đọc 30 cuốn sách phát triển bản thân" (thực tế: đọc được một bộ Bà Saga, vài tập Đảo Hải Tặc, và “Starbucks - Tôi Đã Tìm Thấy Ánh Sáng Cuộc Đời Trong Những Ngày Tối Tăm Nhất” cùng vài trang rải rác của những quyển sách phát triển bản thân khác 😂)

Mình từng nghĩ mình thiếu quyết tâm. Và đã từng tự dằn vặt bản thân rất nhiều vì vụ “thiếu quyết tâm”, “thiếu kỷ luật” này. Nhưng hóa ra, chính cách đặt mục tiêu kiểu "cải tổ đầu năm" đã âm thầm phá đám mình, có thể là theo những cách sau":

1. Não bộ "đứng hình" trước mục tiêu quá lớn - Não chúng ta được lập trình để... tránh nguy hiểm và tiết kiệm năng lượng. Khi nhìn thấy mục tiêu "khủng", não tự động kích hoạt chế độ "báo động" và... chọn trốn chạy! Kiểu như lúc mình nhìn cái mục tiêu "Tập yoga 6 buổi/tuần", não mình đã gào lên: "Ui giời ơi, lưng đau lắm, thôi mai tập!" 😅. Mới nhìn thấy thôi đã thấy năng lượng tụt dần…

2. Tâm lý "tất cả hoặc không gì cả" - "Hôm nay bận quá, nghỉ tập một buổi..." "Ủa nghỉ một buổi rồi, thôi nghỉ luôn tuần này đi..." "Nghỉ một tuần rồi, thôi... tháng sau bắt đầu lại vậy!" Đây là mấy dòng não mình tự chạy khi lỡ mất dù chỉ 1-2 ngày đầu. Và chính là cái bẫy của những mục tiêu "cứng nhắc". Cái bẫy mà mình thường xuyên tự mắc phải.

3. Thiếu kế hoạch cho "những ngày bất trắc" - Quyết tâm đầu năm thường chỉ tập trung vào mục tiêu cuối cùng, mà quên mất một điều: Cuộc sống đâu phải lúc nào cũng như ý! Như mình này, hôm định tập thì Lagi ốm, hôm định thiền thì deadline gần sát chưa xong việc... Mà lỡ một hôm lại nản, lại quay lại

4. Động lực ban đầu... hết pin - Giống như pháo hoa đầu năm ấy - rực rỡ, hoành tráng... nhưng chỉ kéo dài vài ngày. Động lực từ quyết tâm đầu năm cũng vậy, sớm muộn gì cũng sẽ "xì hơi". Nhất là khi áp lực lớn, hơi xì càng nhanh!

Góc nhìn mới về việc thay đổi

Thay vì đặt những mục tiêu "khủng" rồi tự đè mình dẹp lép , hay thử một cách tiếp cận khác: Evolution - tiến bộ cải tổ mỗi ngày một chút xíu. Đừng đánh giá thấp sức mạnh của những thay đổi nhỏ bé. Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy kết quả của vụ “mỗi ngày một chút” này!

Theo nghiên cứu của James Clear (tác giả cuốn Atomic Habits), nếu tụi mình cải thiện bản thân 1% mỗi ngày, cuối năm tụi mình sẽ tốt hơn 37 LẦN so với phiên bản đầu năm đấy!

Công thức Evolution đơn giản lắm:

1. Chọn một mục tiêu bạn muốn đạt được.

   (Mình lấy ví dụ của mình nha. Mình muốn tăng thêm 3kg)

2. Tự hỏi (những) thói quen hàng ngày nào sẽ đưa bạn đến đó?

   (Ăn, ngủ, vận động)

3. Chia nhỏ thành lộ trình

   (Mình chọn tập trung ăn trước vì nó dễ nhất mà mình lại thích ăn. Xong sẽ tạo thói quen để ngủ ngon ngủ đủ và cuối cùng là vận động đủ nhiều.)

   • Ăn

   • Ngủ

   • Vận động

4. Chia nhỏ hơn nữa thành những thói quen cực kỳ dễ thực hiện mỗi ngày

   • Mỗi ngày ăn thêm 1 quả trứng luộc và thêm 1 quả dưa leo

   • Trước khi đi ngủ hít thở thư giãn 3 phút để ngủ ngon hơn

   • Mỗi sáng thức dậy vận động đung đưa tay chân 5 phút

5. Thực hiện đều đặn

   Cố gắng không bỏ quá 2 ngày. Nếu vì bất cứ lí do nào đó không thực hiện được thì quay lại ngay khi có thể.

   (nhà hết trứng mà quên chưa mua thì hôm sau mua ngay)

6. Tăng level từ từ

   • Sau khi đã quen ăn thêm trứng và dưa leo, mỗi ngày mình ăn thêm 1 củ khoai lang. Quen rồi thì sẽ tăng đạm mỗi bữa và đo lường chuẩn chỉnh hơn. Giờ mình chỉ chọn điều gì dễ nhất, đơn giản nhất để thực hiện cho đỡ nản.

   • Sau khi quen hít thở 3 phút trước khi đi ngủ mình tăng lên 5 phút, và có thể 10 phút sau đó.

   • Từ 5 phút quơ chân múa tay tăng lên 10 phút khởi động rồi 30 phút vận động.

   
   

Câu chuyện của Will Smith và bức tường gạch

Một trong những diễn viên nam mình thích nhất là Will Smith. Anh có một câu chuyện rất hay về việc cha mình bắt anh và em trai xây một bức tường gạch lúc anh 12 tuổi. Hai anh em nhìn đống gạch mà... muốn khóc. Nhưng cha họ chỉ nói một câu: "Đừng cố xây bức tường. Chỉ cần đặt từng viên gạch hoàn hảo nhất có thể."

Sau này, Will Smith luôn áp dụng triết lý này trong sự nghiệp: Tập trung vào từng "viên gạch" nhỏ mỗi ngày. Và kết quả? Tụi mình đều biết rồi đấy!

Tập trung vào hệ thống, không phải mục tiêu

Tụi mình cần biết mục tiêu của bản thân là gì. Nhưng cứ tập trung vào nó mà không hiểu hệ thống nào sẽ giúp điều mình mong muốn thành hiện thực là một cách làm không hiệu quả.

Thay vào đó, hãy thử áp dụng phương pháp trên và xây dựng một hệ thống thói quen hữu ích giúp bạn mỗi ngày một chút tiến đến gần mục tiêu hơn.

Mình đã thử áp dụng phương pháp này được một thời gian. Và bạn biết điều tuyệt vời nhất là gì không?

Không còn cảm giác tội lỗi mỗi khi "không hoàn thành mục tiêu". Không còn áp lực phải "làm tất cả ngay và luôn". Không còn cái cảm giác "chán nản vì mục tiêu xa vời".

Thay vào đó là niềm vui nhỏ mỗi ngày khi hoàn thành những mục tiêu bé xíu.

Vậy, 2025 này bạn muốn "thay đổi cải tổ" như thế nào?

Hãy thử chọn MỘT thứ bạn muốn cải thiện. Và chia nhỏ nó ra thành những hành động 5 phút mỗi ngày.

Nhớ nha: Không cần phải hoàn hảo. Không cần phải "to lớn". Chỉ cần đều đặn, nhất quán, và... vui!